Zasady pierwszeństwa przejazdu

 Zasady pierwszeństwa przejazdu

Wypadki z winy kierujących

W 2020 roku z winy kierujących pojazdami powstało 20 999 wypadków (co stanowi 89,2% ogółu). 

W wyniku tych zdarzeń śmierć poniosło 2 020 osób (81,1%), a 24 123 zostały ranne (91,2 %). 

Głównymi przyczynami wypadków było: 

- nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu – 5 708 wypadków; 

- niedostosowanie prędkości do warunków ruchu – 5 516 wypadków; 

- nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych – 2 318 wypadków.

Ustąpienie pierwszeństwa - powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, pieszego - do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku, a osobę poruszającą się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch - do zatrzymania się, zmiany kierunku albo istotnej zmiany prędkości (art. 2 ust. 23 Ustawy PoRD).

W Ustawie PoRD oraz Rozporządzeniu w sprawie znaków i sygnałów drogowych znajdziemy następujące zapisy, dotyczące pierwszeństwa przejazdu:

1. Skrzyżowania oraz sytuacje równorzędne:

Art. 25.

 

1

Kierujący pojazdem, zbliżając się do skrzyżowania, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony, a jeżeli skręca w lewo - także jadącemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skręcającemu w prawo.

2.

 Przepisu ust. 1 nie stosuje się do pojazdu szynowego, który ma pierwszeństwo w stosunku do innych pojazdów, bez względu na to, z której strony nadjeżdża.

3.

 Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w razie przecinania się kierunków ruchu poza skrzyżowaniem.

PRZYKŁAD 1

Jeżeli przecinają się tory jazdy pojazdów, które zbliżają się do siebie z kierunków innych niż przeciwne, pierwszeństwo posiada pojazd nadjeżdżający z prawej strony.

PRZYKŁAD 2

Jeżeli przecinają się tory jazdy pojazdów, które zbliżają się z kierunków przeciwnych, skręcający w lewo ustępuje pierwszeństwa skręcającemu w prawo oraz jadącemu na wprost.

PRZYKŁAD 3

Pojazd szynowy posiada pierwszeństwo w sytuacji równorzędne, niezależnie od strony, z której nadjeżdża.

O SYTUACJI RÓWNORZĘDNEJ mówimy wtedy, gdy na skrzyżowaniu znaki lub sygnały świetlne nie rozstrzygają o pierwszeństwie przejazdu.

2. Skrzyżowania ze znakami drogowymi

Znak A-7 „ustąp pierwszeństwa” ostrzega o skrzyżowaniu z drogą z pierwszeństwem. Znak A-7 znajdujący się w obrębie skrzyżowania dotyczy tylko najbliższej jezdni, przed którą został umieszczony. 6. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio do znaku A-7 umieszczonego przed torowiskiem pojazdów szynowych lub w innych miejscach przecinania się kierunków ruchu. 7.  Umieszczona pod znakiem A-7 tabliczka T-6c lub T-6d wskazuje rzeczywisty przebieg drogi z  pierwszeństwem przez skrzyżowanie.

PRZYKŁAD 4

Na tym skrzyżowaniu jako pierwszy przejeżdża pojazd poruszający się drogą z pierwszeństwem przejazdu, czyli pojazd 2. Pojazdy 1 oraz 3 są w sytuacji równorzędnej - oba wyjeżdżają z drogi podporządkowanej (znak "ustąp pierwszeństwa"). W takiej sytuacji pierwszeństwo posiada (zgodnie z zasadami ogólnymi) pojazd jadący na wprost (czyli 3) przed pojazdem skręcającym w lewo (czyli 1).

Znak B-20 „stop” oznacza: 1) zakaz wjazdu na skrzyżowanie bez zatrzymania się przed drogą z pierwszeństwem; 2) obowiązek ustąpienia pierwszeństwa kierującym poruszającym się tą drogą.

PRZYKŁAD 5

W tym przykładzie w sytuacji równorzędnej są pojazdy jadące drogą z pierwszeństwem, czyli A oraz C. Pierwszeństwo posiada więc pojazd C przed pojazdem A. Pojazd B , wyjeżdżający z drogi podporządkowanej, oznaczonej znakiem STOP, przejeżdża w tym przypadku ostatni.

PRZYKŁAD 6

Warto zwrócić uwagę na to, że znaki "ustąp pierwszeństwa" oraz "STOP" są równoważne, jeżeli chodzi o pierwszeństwo przejazdu - oba go odbierają. Dlatego w powyższy przykładzie, pojazdy 1 oraz 3 są w sytuacji równorzędnej. Dlatego pojazd 1 przejeżdża przed pojazdem 3. Oczywiście, oba pojazdy ustępują pierwszeństwa pojazdowi 2, który porusza się drogą z pierwszeństwem.

PRZYKŁAD 7

Jeżeli droga z pierwszeństwem nie przebiega na wprost przez skrzyżowanie, to w poszczególnych wlotach stawiamy odpowiednie znaki dotyczące pierwszeństwa ("ustąp pierwszeństwa", "STOP", "droga z pierwszeństwem") z tabliczką, pokazującą układ dróg z pierwszeństwem i dróg podporządkowanych.

Na takich skrzyżowaniach najpierw przejeżdżają pojazdy, poruszające się drogą z pierwszeństwem (czyli 4 i 3). Ponieważ zbliżają się do siebie z kierunków innych niż przeciwne, pierwszy przejeżdża pojazd 4 przed pojazdem 3. Następnie przez skrzyżowanie przejadą pojazdy poruszające się drogami podporządkowanymi, podobnie na zasadzie pierwszeństwa dla nadjeżdżającego z prawej stony - czyli pojazd 2 przed pojazdem  1.

3. Skrzyżowania z sygnalizacją świetlną

Sygnały świetlne nadawane przez sygnalizator S-1 oznaczają: 

1) sygnał zielony – zezwolenie na wjazd za sygnalizator;

PRZYKŁAD 7

Zielone światło daje zezwolenie na wjazd dla pojazdu czerwonego i niebieskiego. W takim przypadku pierwszeństwo posiada pojazd jadący na wprost przed skręcającym w lewo.

Nadawany przez sygnalizator S-2 sygnał czerwony wraz z sygnałem w kształcie zielonej strzałki oznacza, że dozwolone jest skręcanie w kierunku wskazanym strzałką w najbliższą jezdnię na skrzyżowaniu, z zastrzeżeniem ust. 3

Skręcanie lub zawracanie, o których mowa w ust. 1 i 2, jest dozwolone pod warunkiem, że kierujący zatrzyma się przed sygnalizatorem i nie spowoduje utrudnienia ruchu innym jego uczestnikom.

PRZYKŁAD 8

W tym przypadku kierujący pojazdem 2, korzystający ze strzałki warunkowego skrętu, ustępuje pierwszeństwa pojazdowi 1, jadącemu przy zielonym świetle. Oczywiście wcześniej ustąpił pierwszeństw pieszym, przechodzącym przez przejście dla pieszych.

3. Sygnał zielony nadawany przez sygnalizator kierunkowy S-3 oznacza, że podczas jazdy we wskazanym kierunku nie występuje kolizja z innymi uczestnikami ruchu.

Te sygnały świetlne dają pierwszeństwo dla jadących w kierunku wskazanym na sygnalizatorze. Jest to bezkolizyjny tor jazdy.

4. Skrzyżowania o ruchu kierowanym przez osobę uprawnioną

Kierujący ruchem daje sygnały za pomocą postawy i ruchu rąk. 

Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony bokiem do nadjeżdżających pojazdów, oznacza zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych – zezwolenie na wejście na jezdnię. 

Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony przodem lub tyłem do nadjeżdżających pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych – zakaz wejścia na jezdnię. 

 Podniesienie ręki do góry przez osobę kierującą ruchem oznacza mającą nastąpić zmianę dotychczas dawanego sygnału. Dla uczestników ruchu, dla których ruch był zamknięty, oznacza, że za chwilę będzie dawany sygnał oznaczający zezwolenie na wjazd lub wejście, a dla uczestników ruchu, dla których ruch był otwarty, oznacza, że za chwilę będzie dawany sygnał zakazujący wjazdu lub wejścia.

Ręka osoby kierującej ruchem wyciągnięta poziomo, poprzecznie do kierunku jazdy zbliżających się pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem.

Postawę kierującego ruchem można porównać do sygnalizacji świetlnej:

5. Pojazdy uprzywilejowane

Na wszystkich skrzyżowaniach, za wyjątkiem kierowania ruchem przez osobę uprawnioną, pierwszeństwo posiadają pojazdy uprzywilejowane.

PRZYKŁAD 9

W powyższej sytuacji pierwszy przejeżdża pojazd uprzywilejowany, następnie pojazd szynowy (pierwszeństwo w sytuacji równorzędnej), jako ostatni przejeżdża rowerzysta. 

RUCH OKRĘŻNY

Dużą trudność sprawia ustalenie pierwszeństwa na skrzyżowaniach o ruchu okrężnym. Pierwszeństwo na takich skrzyżowaniach zależy od typu skrzyżowania.

1. Ruchy okrężne równorzędne

Jest to skrzyżowanie równorzędne. Pierwszeństwo posiadają pojazdy szynowe, czyli jako pierwsze jadą pojazdy 3 oraz 2. Pojazdy 1 i 4 pozostają w sytuacji równorzędnej. Zbliżają się do siebie z kierunków innych niż przeciwne, dlatego pojazdy 1 jedzie przed pojazdem 2 ( pierwszeństwo dla nadjeżdżającego z prawej).

2. Ruchy okrężne ze znakami dotyczącymi pierwszeństwa

Jest to przykład najbardziej typowego skrzyżowania o ruchu okrężnym, gdzie każdy wlot jest oznaczony znakiem A -7 ("ustąp pierwszeństwa"). W takim przypadku pierwszeństwo posiadają pojazdy znajdujące się "na rondzie". W tym przypadku są to pojazdy 1 i 4. Są one w sytuacji równorzędnej, więc pierwszy jedzie pojazd szynowy (czyli 4 przed 1). Następnie przejeżdżają pojazdy wyjeżdżające z drogi podporządkowanej (oznaczonej znakiem A - 7), czyli pojazdy 3 i 2. Ponieważ one są również w sytuacji równorzędnej to pojazd 2 ma pierwszeństwo przed pojazdem 3. 

3. Ruch okrężny z sygnalizacją świetlną

 Kierujący pojazdem szynowym skręcający na skrzyżowaniu o  ruchu kierowanym sygnałami świetlnymi może je opuścić, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 2–4, pod warunkiem ustąpienia pierwszeństwa uczestnikom ruchu poruszającym się na wprost. Przepisu nie stosuje się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym oznaczonym znakami C-12.

Taki zapis oznacza, że w przypadku połączenia ruchu okrężnego i sygnalizacji, pojazd szynowy posiada pierwszeństwo przejazdu przed innymi uczestnikami ruchu.

W powyższym przykładzie najpierw przejeżdża tramwaj, następnie pojazd 1 jako jadący na wprost przy zielonym świetle, następnie pojazd 3.

PIERWSZEŃSTWO TRAMWAJÓW

Należy podkreślić, że pojazd szynowy posiada pierwszeństwo przejazdu tylko w sytuacji równorzędnej. Kierujący tramwajem musi dostosować się do znaków "ustąp pierwszeństwa", "STOP" czy do sygnalizacji.

W tym przypadku mamy skrzyżowanie równorzędne. Pojazd szynowy posiada pierwszeństwo niezależnie od tego z której strony nadjeżdża. Dlatego jako pierwszy przejeżdża pojazd 3, następnie pojazd 2, a jako ostatni pojazd 1 (zasada prawej strony).

W tym przypadku mamy skrzyżowanie ze znakami drogowymi. Tramwaj musi dostosować się do znaków drogowych. Dlatego jako pierwszy przejeżdża pojazd  poruszający się drogą z pierwszeństwem, czyli 3. Pozostałe pojazdy są w sytuacji równorzędnej (pojazdy 1, 2, 4). Jako pierwszy z nich pojedzie pojazd szynowy 4, następnie pojazd 2 a jako ostatni pojazd 1.

Na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną pojazd szynowy ustępuje pierwszeństwa jadącym na wprost. Dlatego w tym przykładzie jako pierwszy jedzie pojazd 1, następnie pojazd 2 a jako kolejny pojazd 3.

 Kierujący pojazdem szynowym skręcający na skrzyżowaniu o  ruchu kierowanym sygnałami świetlnymi może je opuścić, z zastrzeżeniem ust. 1 pkt 2–4, pod warunkiem ustąpienia pierwszeństwa uczestnikom ruchu poruszającym się na wprost. Przepisu nie stosuje się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym oznaczonym znakami C-12.

Powyższy zapis oznacza, że jeżeli mamy ruch okrężny kierowany sygnalizacją świetlną, to na takich skrzyżowaniach pierwszy jedzie tramwaj, następnie jadący na wprost przez rondo, w dalszej kolejności pozostali uczestnicy ruchu.